PHÁCH

Có lẽ một trong những khái niệm nhìn có vẻ đơn giản nhưng lại dễ gây bối rối nhất là nhịp và số nhịp. Trong âm nhạc, một ô nhịp là khoảng cách giữa hai vạch nhịp. Muốn biết mỗi ô nhịp có trường độ bao nhiêu ta căn cứ vào số loại nhịp viết ở đầu bài nhạc, gọi tắt là số nhịp.

Các nhịp thường thấy là 2/4,3/4 và 4/4. Số trên cùng (tỉ số) cho ta biết có bao nhiêu phách trong một ô nhịp nói nôm na là bao nhiêu nhịp trong một ô nhịp. Số bên dưới (mẫu số) cho ta biết loại nốt nào được tính là một phách.

Có Phách nặng và Phách nhẹ. Phách nặng phách nhẹ khiến cho ta phân biệt được điệu nhạc.

Ví dụ điệu Valse có nhịp là 3/4. Có nghĩa là trong một khuôn có 3 phách. Ở đây có một phách NẶNG và hai phách NHẸ. Được xếp theo: 1 nặng, 2 nhẹ, 3 nhẹ.
Ta nghe thì sẽ thấy như sau: Xình chát chát – xình chát chát – xình chát chát.

Điệu Tango có nhịp 4/4. Có 4 phách. Xếp theo: 1 nhẹ, 2 nhẹ, 3 nhẹ, 4 nặng. Giữa phách 3 và phách 4 có thêm một phách phụ.
Ta nghe thấy như sau: CHÁT CHÁT CHÁT xình XÌNH – CHÁT CHÁT CHÁT xình XÌNH

Chúng ta nhắc về phách ở đây vì khi đệm hát và đặc biệt là đệm cho người khác nhảyphách rất quan trọng. Nhớ lại về hợp âm, để hiểu rõ về hợp âm 3 và công thức 1-3-5.

Coi lại phần 16, bạn sẽ thấy là bài nhạc bắt đầu bằng chủ âm và kết ở ô nhịp cuối bằng chủ âm. Đây chính là liên quan đến Phách. Bởi vì khi một chủ âm có 3 nốt chính (như gam La thứ – Am là: La, Đô, Mí) thì những phách mạnh của những nốt đầu bài hát hay cuối bài hát thường rơi vào đúng 3 nốt chính của chủ âm đấy.

Ta có hai trường hợp:

Chủ âm là thứ: Nhiều bài hát Việt Nam, nốt đầu lại rơi vào đúng nốt 1 của chủ âm. Có nghĩa là nếu chủ âm là La thứ Am (A-C-E) thì nốt đầu tiên của bản nhạc rất có thể là A.

Một số it bài khác rơi vào nốt thứ 5. Nếu vậy, như trên nốt đầu có thể sẽ là E. Thông thường những bài trong trường hợp nốt thứ 5 là những đoạn mở đầu cao rồi rơi xuống thấp. Nói chung chỗ này bạn cần kinh nghiệm và có một chút chú ý.

Chủ âm là trưởng: Nhiều bài hát Việt Nam, nốt đầu lại rơi vào đúng nốt 5 của chủ âm. Có nghĩa là nếu chủ âm là Do (C-E-G) thì nốt đầu tiên của bản nhạc rất có thể là G.

st