Bài 10: Phân Loại Các Nhịp Ðiệu

Bài 10: Phân Loại Các Nhịp Ðiệu

Qua một số bài tập ở phần trên, các bạn thực sự đã đàn một số nhịp điệu thông dụng, chỉ có điều là chúng ta chưa gọi tên những nhịp điệu này mà thôi.  Lấy thí dụ khi đệm bài “Bên Ðời Hiu Quạnh”, thì trong một bài này mà các bạn đã biến đổi cách đệm từ Slow, qua Slow Fox, Swing v.v…

Tôi nghĩ rằng cách hay nhất là tạm thời chia cách đệm các bài nhạc ra thành 4 nhóm:

1.      Gia đình SLOW : Gồm những bài nhịp chẵn (2/2, 2/4, 4/4, 6/8 …) .  Tùy cách nhân 1, nhân 2 và tùy tốc độ nhanh chậm, người ta sẽ có các nhịp điệu sau đây:  Slow, Slow Fox, Blues, Swing, March , Fox trot, One Step, Two Step, Swing Fox, Boogie Woogie (Jive)  .  Nếu dùng cách nhân 3 thỉ sẽ đưa đến nhịp Slow Rock. Chúng ta sẽ đi vào chi tiết các loại nhịp điệu này sau

2.      Gia đình VALSE : Gồm những bài nhịp lẻ (3/4 v…) .  Tùy đàn nhanh chậm mà ta sẽ có Boston, Valse Lente, Valse Musette.  Nhân 3 thì sẽ có Serenade, dùng nhịp chỏi thì có Java v.v…

3.      Gia đình các nhịp khiêu vũ thông dụng: Từ nhóm nhịp chẵn của gia đình Slow, nếu thay đổi tiết tấu, dùng nhịp chỏi thì cũng có thể đưa đến những nhịp điệu khiêu vũ này.  Tuy nhiên tạm thời để dễ học, ta hãy xếp những nhịp điệu này vào 1 nhóm riêng, gồm có những điệu như : Rumba, Bolero, Tango, Habanera, Pasodoble,Rock, Twist v.v…

4.      Các loại đệm khác:  Phần này gồm những bài nhạc với phong cách đệm tự do (thí dụ như bài “Tình Ca” của Phạm Duy thì không thể đệm một cách đều đặn theo các cách đã phân loại như trên mà phải đệm theo lối tự do.  Những bài nhạc trẻ như nhạc Ðức Huy v.v.. cũng có những cách đệm khác) Trong phần này, có thể chúng ta cũng sẽ bàn đến cách đệm nhạc “cao bồi” theo lối dân ca Mỹ.  Lối đệm này mà đưa vào để đệm nhạc Việt thì e là không hợp, nhưng khi có thì giờ thì chúng ta sẽ lần lượt bàn đến cho … vui cửa vui nhà ! 


Trên đây đại khái là chương trình học đệm trong thời gian tới.  Trong nay mai tôi sẽ đi vào chi tiết về những nhịp điệu trong gia đình SLOW. 

Nhạc lý căn bản

Bài 9: Ðệm điệu SLOW

Bài 9: Ðệm điệu SLOW

MƯA HỒNG (Trịnh Công Sơn)

Trong những bài trước, chúng ta đã bàn về cách đệm những bài nhịp 3 (Valse, Boston) và nhạc cộng đồng - nhịp 2, hôm nay tôi sẽ viết về một lối đệm tổng quát rất thông dụng với các bài nhạc Việt, nhất là để đệm những bài nhạc Trịnh Công Sơn, có tiết điệu Slow du dương.

Ðây là những bài nhạc thuộc nhịp có 2 hay 4 phách và chúng ta sẽ áp dụng lối đệm “nhân 3” nghĩa là sẽ đánh 3 “khảy” cho mỗi phách.  Hãy trở lại với thí dụ đệm bài MƯA HỒNG như sau:

Xem lại bài trước, những hợp âm tay trái trong bài là:

C  Am  F   G7  G7  F  G7  C  G7  G7
C  Am  F  G7  C  G7  C  G7  C  C

C  Am  F  G7  Em  Am  F
Dm  Dm  G7  C  C

C  Am  F  G7  G7  F  G7  Am Dm  G7
C  Am  F  G7  C  G7  C  G7  C  C


Cách đệm chính cho tay mặt:

Bài này có thể đệm toàn bài theo cách căn bản “nhân 3” như sau:

1 (dùng các ngón p – i  - m – a  -  m  -  i )

Hợp âm Do trưởng (C)

Ðếm  1      2      3      4      5      6        

E------------------------0------------------
B-----------------1--------- --1------------
G-----------0-----------------------0------
D------------- ------------------------------
A-----3-------------------------------------

E-------------------------------------------

Nói chung thì với mỗi hợp âm, ta sẽ dùng ngón cái để đàn nốt bass mang tên chủ âm, rồi sau đó dùng 3 ngón i,m,a để đàn 3 dây trên


Ðể dạo đàn thì có thể đệm tay mặt theo cách trên và đàn vài hợp âm căn bản như :

1)      C   G7   C

hoặc

2)       C   Am   F   G7

hoặc dùng câu kết

3)     C   Am   F   G7   C    G7   C   G7   C


Sau đó tiếp theo phần chính của bài nhạc :


Trời ươm NẮNG (C) cho mây HỒNG (Am)
Mây qua MAU (F) em nghiêng SẦU (G7)
Còn mưa XUỐNG (G7) như hôm NÀO (F)
Em đến THĂM (G7) mây âm thầm (C)
Mang gió LÊN (G7)        -    (G7)

Người ngồi ÐÓ (C) trông mưa NGUỒN (Am)
Ôi yêu THƯƠNG (F) nghe đã BUỒN (G7)
Ngoài kia LÁ (C) như vẫn XANH (G7)
Ngoài sông VẮNG (C) nước dâng LÊN (G7)
Hồn muôn TRÙNG (C)     –     (C)


ÐIỆP KHÚC

Này em đã KHÓC (C) chiều mưa đỉnh CAO (Am)  - (F)
Còn gì nữa ÐÂU (G7) sương mù đã LÂU (Em)
Em đi VỀ (Am) chiều mưa ướt áo (F)
Ðường phượng BAY (Dm) mù không lối VÀO (Dm)
Hàng cây LÁ (G7) xanh gần với NHAU (C)  -  (C)

Người ngồi XUỐNG (C) mây ngang ÐẦU (Am)
Mong em QUA (F) bao nhiêu CHIỀU (G7)
Vòng tay ÐÃ (G7) xanh xao nhiều (F)
Ôi tháng NĂM (G7) gót chân MÒN (Am)
Trên phiếm DU ( Dm)   -   (G7)

Người ngồi XUỐNG (C) xin mưa ÐẦY (Am)
Trên hai VAI (F) cơn đau DÀI (G7)
Người nằm XUỐNG (C) nghe tiếng RU (G7)
Cuộc đời ÐÓ (C) có bao LÂU (G7)
Mà hững HỜ (C)   -  (C)


Sau khi đã nắm vững cách đệm căn bản trên đây, muốn làm cho phần đệm phong phú hơn thì có mấy cách nhỏ sau đây:

1.      Thay đổi cách đệm ở đoạn ÐIỆP KHÚC


Này em đã KHÓC (C) chiều mưa đỉnh CAO (Am)  - (F)
Còn gì nữa ÐÂU (G7) sương mù đã LÂU (Em)
Em đi VỀ (Am) chiều mưa ướt áo (F)
Ðường phượng BAY (Dm) mù không lối VÀO (Dm)
Hàng cây LÁ (G7) xanh gần với NHAU (C)  -  (C)


Vẫn dùng cách “nhân 3” để có 6 “khảy” cho mỗi hợp âm, nhưng nay ta sẽ đàn 4 “khảy” đầu và không đàn 2 “khảy” 5 & 6

Dùng   p  -  p  -  i  -  ma

Ðếm  1      2      3      4      5      6        

E------------------------0------------------
B------------------------1-- ----------------
G-----------------0-------------------------
D----------- 2-------------------------------
A-----3-------------------------------------
E-------------------------------------------

(Ghi nhớ:  Hễ mỗi lần hát chữ HOA thì phải nhập với phần đệm đầu mỗi hợp âm, dùng ngón cái)

Hoặc :

Ðánh trải 4 “khảy” bằng ngón cái


Ðếm  1      2      3      4      5      6        

E-----0-----0-----0------0------------------
B-----1-----1-----1------1-- ----------------
G-----0-----0-----0------0------------------
D-----2----- 2-----2------2------------------
A-----3-----3-----3------3------------------
E---------------------------------------------


2.      Chạy BASS

Một cách thứ hai thường hay dùng để “thay đổi không khí”  là lối “chạy bass”.  Nói vắn tắt thì khi đệm, ta có thể thay thế “trải” cuối của một hợp âm bằng một nốt “bắt cầu” đưa đến nốt bass của hợp âm kế tiếp.  Nốt bắt cầu này có thể cao hay thấp hơn tùy thuộc vào nốt bass của hợp âm trước.

Thí dụ trong bài Mưa Hồng có 3 hợp âm đi liền nhau :  C  Am  F  thì trước khi qua Am, ta đàn “khảy” 6 của hợp âm trước là nốt “chạy bass” Si (B).   Sau đó trước khi qua hợp âm F , ta “chạy bass” với nốt Sol (G) .

Kết quả sẽ như sau:


Ðếm  1   2   3   4   5   6   1   2   3   4   5   6   1   2   3   4   5   6        

E-----------------0---------------------0-------------------------1-----
B-------------1------1--------------1------1-----------------1------1--
G---- -----0---------------------2-------------------------2-------------
D-------- ----------------------------------------------------------------
A-----3----- ------------2---0-------------------------------------------
E--------------- --------------------------------3---1--------------------


Tương tự như vậy, nếu hai hợp âm kế nhau là Am  C  thì nốt “chạy bass” sẽ là Si (B) để khi đàn thì sẽ nghe các nốt bass là A  -  B  -  C  như từng bước thang lên xuống đều đặn rất êm tai.

Sau này khi đàn khá hơn, bạn có thể thử “chạy bass” 2 nốt bằng cách thay thế “khảy” 5 và 6.  Thí dụ từ Am qua C  , thay 2 “khảy” 5 & 6 của Am bằng hai nốt A, B và khi đàn thì sẽ nghe là   A --- A-B-C ----


Cách đệm SLOW này có thể dùng để đệm những bài SLOW ROCK, tuy nhiên nếu muốn nghe cho đúng “mùi” Slow Rock thì phải đàn một “đơn vị” không phải gồm 6 “khảy” mà là 12 “khảy” như sau:

Ðếm  1   2   3    4    5   6    7    8    9   10  11   12   1          

E---------0---0---0---0-----------0---0---------------------
B---------1- --1---1---1-----------1---1--------------------
G---------0---0---0---0------ 0----------------------0-------
D--------------------------2----------------1 ---2------------
A-----3------------------------------------------------- -3--
E------------------------------------------------------------


Ghi chú

Bài này thuộc nhịp 2 ( có 2 phách trong mỗi ô nhịp ) và mình dùng cách " nhân 3 " do đó mỗi nhịp sẽ luôn luôn có 6 "khảy"

Ở đoạn đầu thì mình đàn cả 6 khảy, tuy nhiên khi qua điệp khúc, tuy vẫn khảy 6 lần trong mỗi ô nhịp, thì chỉ đàn 4 "khảy" đầu mà thôi .  Khi đếm qua khảy 5 và 6 thì không đàn ( như có dấu lặng ở 2 khảy này)

Như đã viết, sau tìm ra số phách trong mỗi ô nhịp của 1 bài nhạc , ta có thể chọn 1 trong 3 cách là : nhân 1 , nhân 2, hoặc nhân 3 để tìm ra số phách trong mỗi ô nhịp của bài nhạc này.  Ta có thể đệm bài Mưa Hồng bằng cách " nhân một " , nghĩa là mỗi ô nhịp chỉ cần đánh trải hợp âm 2 lần ( cách này dễ đàn nhất ) .  Khó hơn thì dùng "nhân 2 " và khó hơn nữa là cách "nhân 3".  Sở dĩ bài này tôi đề nghị chọn cách "nhân 3" một phần cũng vì trong bài nhạc có nhiều nhóm 3 nốt (liên ba) cho mỗi phách.

Khi qua điệp khúc thì mình cần thay đổi cách đệm "để thay đổi không khí" .  Muốn đổi qua cách "nhân 2" để đệm đoạn này cũng được, không ai cấm .   Tuy nhiên nếu đệm đoạn đầu "nhân ba" rồi sang đoạn điệp khúc lại "nhân hai" thì bài nhạc sẽ chậm lại.  Thông thường điệp khúc là đoạn "cao điểm", do đó mình phải đệm sao cho dồn dập hơn .  Vì vậy mà tôi đề nghị cách vẫn giữ "nhân 3 " nhưng đánh 4 trải rồi nghỉ 2 trải .  Khi đánh 4 "trải" có thể theo cách p - i - m - am -nghỉ - nghỉ  , hoặc có thể dùng ngón cái khảy toàn hợp âm 4 lần rồi nghỉ - nghỉ


Khi thấy 2 hợp âm ghi liền nhau , như (C) - (C) , thì đây có nghĩa là đến cuối câu nhạc nên ca sĩ ngân dài rồi nghỉ lấy hơi để qua đoạn sau .  Tại đây mình phải đệm thêm 1 ô nhịp với hợp âm thứ nhì đã ghi

Viết thêm về  “chạy bass” :

Lấy thí dụ chuỗi 3 hợp âm Am - C - D ( đệm bài House of the Rising Sun) và chú ý tới những nốt đệm của 2 hợp âm Am và C.

Theo cách đệm căn bản thì :
Am sẽ đàn A - A - C - E - C - A  ( dây 5-3-2-1-2-3 )

C sẽ đàn C - G - C - E - C - G    (dây 5-3-2-1-2-3)

Có thể "chạy bass" bằng cách

1) Thay thế "khảy" 6 (nốt A dây 3) bằng nốt B (bấm 2, dây 5)

2) Thay thế "khảy" 5 và 6 nghĩa là đổi 2 nốt C (dây 2) và A (dây 3) ở trên, bằng A (không bấm, dây 5) và B ( bấm 2, dây 5)

Ðánh rải hợp âm:
Muốn đánh rải thì có nhiều cách, giản dị nhất là dùng ngón cái hoặc ngón trỏ .  Ngoài ra bạn còn có thể :
a) Dùng ngón cái nắm vào ngón trỏ theo kiểu “quạt trả” .
b) Dùng miếng khảy đàn (mediator) cầm giữa ngón cái & ngón trỏ
c) Dùng 2 ngón trỏ hoặc rasguedo (kỹ thuật flamenco) : đánh trải bằng các ngón út-a-m-i  từ dây 6 đến dây 1 v.v…

Tất cả các cách trên đây đều tùy thuộc vào bài nhạc mình cần đệm.  Chẳng hạn như khi phải đệm cho một nhóm bạn bè hợp ca một bài nhạc hùng như “Nối Vòng Tay Lớn” thì không thể nào dùng lối “finger picking” p-ami v.v… vì tiếng đàn sẽ bị át mất.  Lúc ấy bạn cần đánh rải thật mạnh bằng các cách a,b,hay c trên đây

INTRO  :  C -  Am  -  F  -  G7  -  G7

Trời ươm NẮNG (C) cho mây HỒNG (Am)
Mây qua MAU (F) em nghiêng SẦU (G7)
Còn mưa XUỐNG (G7) như hôm NÀO (F)
Em đến THĂM (G7) mây âm thầm (C)
Mang gió LÊN (G7)        -    (G7)

Người ngồi ÐÓ (C) trông mưa NGUỒN (Am)
Ôi yêu THƯƠNG (F) nghe đã BUỒN (G7)
Ngoài kia LÁ (C) như vẫn XANH (G7)
Ngoài sông VẮNG (C) nước dâng LÊN (G7)
Hồn muôn TRÙNG (C)     –     (C)


ÐIỆP KHÚC

Này em đã KHÓC (C) chiều mưa đỉnh CAO (Am)  - (F)
Còn gì nữa ÐÂU (G7) sương mù đã LÂU (Em)
Em đi VỀ (Am) chiều mưa ướt áo (F)
Ðường phượng BAY (Dm) mù không lối VÀO (Dm)
Hàng cây LÁ (G7) xanh gần với NHAU (C)  -  (C)


Người ngồi XUỐNG (C) mây ngang ÐẦU (Am)
Mong em QUA (F) bao nhiêu CHIỀU (G7)
Vòng tay ÐÃ (G7) xanh xao nhiều (F)
Ôi tháng NĂM (G7) gót chân MÒN (Am)
Trên phiếm DU ( Dm)   -   (G7)

Người ngồi XUỐNG (C) xin mưa ÐẦY (Am)
Trên hai VAI (F) cơn đau DÀI (G7)
Người nằm XUỐNG (C) nghe tiếng RU (G7)
Cuộc đời ÐÓ (C) có bao LÂU (G7)
Mà hững HỜ (C)   -  (C)


3)      Câu dạo đàn khác :

Thay vì dùng câu dạo đàn căn bản C – Am – F - G7 – G7 , bạn có thể đổi thành :
C – G – Am – Em – F – G7 - C – C

Bạn cũng có thể dùng chuỗi hợp âm này để kết thúc bài nhạc


4)      Câu dạo đàn độc tấu :

Từ chuỗi hợp âm trên, bạn có thể thêm vào vài nốt giọng chính để biến thành 1 đoạn độc tấu dùng để dạo đàn và kết thúc bài nhạc.

Nhạc lý căn bản

Bài 8: Ðệm nhạc cộng đồng

Bài 8: Ðệm nhạc cộng đồng

BÊN ÐỜI HIU QUẠNH (Trịnh Công Sơn)

Trong bài viết kỳ trước, tôi đã nêu ra vài điểm căn bản về phần đệm tay mặt. Nói tóm tắt là  bạn cần  a) xem bài nhạc thuộc nhịp 2, 3 hay 4  và b) Nhân số nhịp 1, 2, hay 3 lần sẽ có 3 cách đệm để chọn.  Sau đó chúng ta cũng đã áp dụng những quy luật này để đệm 1 bài valse (nhịp 3) giản dị (“Thu Vàng” của Cung Tiến) .

Sau khi đã nắm được cái “sườn” căn bản này thì chúng ta có thể bắt đầu thay đổi, thêm bớt chút ít để cho phần đệm đàn được linh động hơn.  Sau đây chúng ta hãy dùng bài BÊN ÐỜI HIU QUẠNH của Trịnh Công Sơn làm thí dụ:

Bài này viết ở cung Re thứ (Dm), nhịp 2/2 (2 dấu trắng trong 1 ô nhịp >>> nhịp 2) gồm có 4 đoạn chính và đoạn đầu như sau:

Một (Dm) lần chợt nghe (Dm) quê quán (C) tôi xưa (F)
Giọng (A) người gọi tôi (A) nghe tiếng (A7) rất nhu mì (Dm)
Lòng (Dm) thật bình yên (Bb) mà sao (C) buồn thế (F)
Giật (Dm) mình nhìn tôi (Bb) ngồi hát (A7) bao giờ (Dm)

Cách đệm của 3 đoạn sau cũng như vậy nghĩa là:

Dm  Dm C  F
A  A  A7  Dm
Dm  Bb*  C  F
Dm  Bb*  A7  Dm

( Ghi chú : Nếu chưa quen đàn hợp âm Bb, có thể tạm thời thay thế bằng Dm ở đây)

Lời ca của 3 đoạn kế là

*****

Rồi một lần kia khăn gói đi xa
Tưởng rằng được quên thương nhớ nơi quê nhà
Lòng thật bình yên mà sao buồn thế
Giật mình nhìn tôi ngồi khóc bao giờ

Ðường nào quạnh hiu tôi đã đi qua
Ðường về tình tôi có nắng rất la đà
Ðường thật lặng yên lòng không gì nhớ
Giật mình nhìn quanh ồ phố xa lạ

Ðường nào dìu tôi đi đến cơn say
Một lần nằm mơ tôi thấy tôi qua đời
Dù thật lệ rơi lòng không buồn mấy
Giật mình tỉnh ra ồ nắng lên rồi

Ðiệp Khúc :
Hưm … hưm … hưm … hưm … hưm  ( 2 lần )

Ðệm :   Dm  C  C  Dm  (2 lần)

Cách đệm tay mặt

Ðây là 1 bài thuộc nhịp chẵn (nhịp 2 hoặc 4 - khác với nhịp lẻ: nhịp 3 đã bàn kỳ rồi ).  Ta có thể dùng cách “nhân 2” để đệm toàn bài này, như thế mỗi lần đệm 1 hợp âm như đã viết ở trên (mỗi ô nhịp dùng 1 hợp âm) thì sẽ “khảy” 4 lần.

Nếu theo đúng “sách vở” mà đệm p – i – m – a từ đầu đến cuối bài thì nghe rất đều đặn, không gì đặc sắc.  Do đó tuy dùng một “cách” duy nhất là “nhân 2” để có 4 “khảy” trong một ô nhịp, ta có thể dùng 4 lối sau đây để đệm (thí dụ đàn hợp âm Dm để đệm 1 ô nhịp)

1  (dùng ngón cái hay ngón trỏ đánh trải)

Ðếm  1      2      3      4    

E-----1----------1-----1-------
B-----3----------3-----3-------
G-----2----------2-----2-------
D----- 0----------0-----0-------
A-------------------------------
E-------------- -----------------

2 (dùng các ngón p – i  - am – i )

Ðếm  1      2      3      4    

E-----------------1--------------
B-----------------3--------------
G-----------2----------2---------
D-----0--------------------------
A----- ----------------------------
E----------------------------------

3 (dùng các ngón  p – i – am – p)

Ðếm  1      2      3      4    

E-----------------1--------------
B-----------------3--------------
G-----------2--------------------
D-----0----------------0---------
A----- ----------------------------
E----------------------------------

4 (dùng các ngón p – i – am)

Ðếm  1      2      3      4    

E-----------------1--------------
B-----------------3--------------
G-----------2--------------------
D-----0--------------------------
A----- ----------------------------
E----------------------------------

Tóm tắt bài đệm:

Dạo đàn :  Có thể dùng 2 câu điệp khúc Dm-C-C-Dm (2 lần) và đệm theo lối 1
Ðoạn 1: Ðệm theo lối # 1
Ðoạn 2: # 2
Ðoạn 3: # 3
Ðoạn 4: # 4
Ðiệp khúc & Kết : Ðệm theo lối 1


Một điểm nhỏ cần ghi nhớ là khi đàn mỗi hợp âm thì bạn nên đàn nốt bass (ngón cái) là nốt chủ âm.  Dm thì bắt đầu bằng nốt Re (D), hợp âm Do trưởng ( C ) thì bass là nốt Do ( C ) v.v..


Phân tích :

Tuy toàn bài được đệm theo cách “nhân 2” nghĩa là sẽ có 4 “khảy” trong mỗi ô nhịp, ta có thể ngân dài 1 “khảy” (lối 1 và 3).  Nếu viết theo ký âm thì là đen – móc-móc (lối 1) hoặc móc-móc-đen (lối 2) .   Thêm vào đó, mỗi “khảy” thì không hẳn chỉ đàn bằng 1 ngón (như p-i-m-a) mà có thể là 2 ngón cùng lúc (ma), 3 ngón (ima), hoặc đánh trải.  Sau này các bạn sẽ học thêm về cách “chạy bass”, đổi nốt ở một vài “khảy” trong hợp âm là bài đệm sẽ nghe thay đổi khác rất đặc biệt.

Tất cả những kiểu đệm thông dụng trong nhạc Việt như Rumba Bolero, Slow Rock v.v… như ta sẽ thấy trong những bài sau, đều là những biến thể từ cái “sườn” đã bàn đến nơi đây

Sau khi đã nắm vững được cái “sườn” căn bản này rồi thì bạn nên “thí nghiệm” và thay đổi, thêm bớt theo cách nói trên để tìm ra những cách đệm mới, tạo thành cách đệm đặc biệt cho riêng mình.  Bí quyết chọn lựa là chỉ cần dựa vào tai mình sao cho nghe hay là được.

Sau này, khi đã “chán” nghe các hợp âm ở vị trí căn bản nơi đầu cần đàn, bạn nên học thêm những thế bấm khác của cùng hợp âm ở vị trí khác trên cần đàn ...

Bài này có 4 phần lập lại giống nhau


Phần đệm cho mỗi đoạn như sau:

Ðoạn 1:
trải - nghỉ - trải - trải

Dùng cách đệm căn bản : “nhân 2” cho  bài nhịp 2 = đàn 4 “khảy” cho mỗi ô nhịp  . Tuy nhiên ở đây thì ta “nghỉ” khảy 3



Một (Dm)  lần chợt nghe (Dm)  quê quán (C)  tôi xưa (F)
Giọng (A)  người gọi tôi (A)  nghe tiếng (A7)  rất nhu mì (Dm)
Lòng (Dm)  thật bình yên (Bb)  mà sao (C)  buồn thế (F)
Giật (Dm)  mình nhìn tôi (Bb)  ngồi hát (A7)  bao giờ (Dm)


Ðiệp Khúc

Sau mỗi đoạn thì hát điệp khúc

đệm :  p - trải - trải - trải


Hư m (Dm) ... hưm (C) ... hưm (C) ... hưm ... hưm ... hưm (Dm)
Hưm (Dm) ... hưm (C) ... hưm (C) ... hưm ... hưm ... hưm (Dm)



Ðoạn 2:
p – i – am – i

vẫn “nhân 2” số phách để “khảy” 4 lần trong 1 ô nhịp


Rồi (Dm)  một lần kia (Dm)  khăn gói (C)  đi xa (F)
Tưởng (A)  rằng được quên (A)  thương nhớ (A7)  nơi quê nhà (Dm)
Lòng (Dm)  thật bình yên (Bb)  mà sao (C)  buồn thế (F)
Giật (Dm)  mình nhìn tôi (Bb)  ngồi khóc (A7)  bao giờ (Dm)



Ðoạn 3:
p – i – am – p

tương tự như trước, nhưng lập lại ngón cái


Ðường (Dm)  nào quạnh hiu (Dm)  tôi đã (C)  đi qua (F)
Ðường (A)  về tình tôi (A)  có nắng (A7)  rất la đà (Dm)
Ðường (Dm)  thật lặng yên (Bb)  lòng không (C)  gì nhớ (F)
Giật (Dm)  mình nhìn quanh (Bb)  ồ phố (A7)  xa lạ (Dm)


Ðoạn 4:
Cũng vẫn là 4 khảy nhưng khi qua khảy 4 thì “nghỉ”

p – i – am - nghỉ

Ðư ờng (Dm)  nào dìu tôi (Dm)  đi đến (C)  cơn say (F)
Một (A)  lần nằm mơ (A)  tôi thấy (A7)  tôi qua đời (Dm)
Dù (Dm)  thật lệ rơi (Bb)  lòng không (C)  buồn mấy (F)
Giật (Dm)  mình tỉnh ra (Bb)  ồ nắng (A7)  lên rồi (Dm)


Câu dạo đàn

Có thể dùng câu điệp khúc để dạo đàn


Và như vây thì trọn bài đệm có thể nghe ra như sau:


In tro : Dm – C – C – Dm   -   Dm – C – C - Dm - Dm


Một (Dm)  lần chợt nghe (Dm)  quê quán (C)  tôi xưa (F)
Giọng (A)  người gọi tôi (A)  nghe tiếng (A7)  rất nhu mì (Dm)
Lòng (Dm)  thật bình yên (Bb)  mà sao (C)  buồn thế (F)
Giật (Dm)  mình nhìn tôi (Bb)  ngồi hát (A7)  bao giờ (Dm)


ÐK : Dm – C – C – Dm   -   Dm – C – C - Dm - Dm


Rồi (Dm)  một lần kia (Dm)  khăn gói (C)  đi xa (F)
Tưởng (A)  rằng được quên (A)  thương nhớ (A7)  nơi quê nhà (Dm)
Lòng (Dm)  thật bình yên (Bb)  mà sao (C)  buồn thế (F)
Giật (Dm)  mình nhìn tôi (Bb)  ngồi khóc (A7)  bao giờ (Dm)

ÐK : Dm – C – C – Dm   -   Dm – C – C - Dm - Dm


Ðường (Dm)  nào quạnh hiu (Dm)  tôi đã (C)  đi qua (F)
Ðường (A)  về tình tôi (A)  có nắng (A7)  rất la đà (Dm)
Ðường (Dm)  thật lặng yên (Bb)  lòng không (C)  gì nhớ (F)
Giật (Dm)  mình nhìn quanh (Bb)  ồ phố (A7)  xa lạ (Dm)

ÐK : Dm – C – C – Dm   -   Dm – C – C - Dm - Dm


Ðường (Dm)  nào dìu tôi (Dm)  đi đến (C)  cơn say (F)
Một (A)  lần nằm mơ (A)  tôi thấy (A7)  tôi qua đời (Dm)
Dù (Dm)  thật lệ rơi (Bb)  lòng không (C)  buồn mấy (F)
Giật (Dm)  mình tỉnh ra (Bb)  ồ nắng (A7)  lên rồi (Dm)

ÐK & Kết : Dm – C – C – Dm   -   Dm – C – C - Dm - Dm

Nhạc lý căn bản

Bài 7: Ðệm điệu VALSE

Bài 7: Ðệm điệu VALSE

THU VÀNG (Cung Tiến)

Trong phần này tôi sẽ chọn bài THU VÀNG của Cung Tiến làm thí dụ.  Bạn nào không biết có thể ghé vào trang web của tôi để nghe bài này đã chuyển soạn cho guitar

Phần A : Lời Ca

Ðoạn 1
Chiều hôm qua lang thang trên đường
Hoàng hôn xuống chiều thắm muôn hương
Chiều hôm qua mình tôi bâng khuâng
Có mùa thu về tơ vàng vương vương

Ðoạn 2
Một mình đi lang thang trên đường
Buồn hiu hắt và nhớ bâng khuâng
Lòng xa xôi và sầu mênh mông
Có nghe lá vàng não nề rơi không?

Ðoạn 3
Mùa thu vàng tới là mùa lá vàng rơi
Và lá vàng rơi khi tình thu vừa khơi
Nhặt lá vàng rơi xem màu lá còn tươi
Nghe chừng như đây màu tê tái

Ðoạn 4 a
Chiều hôm qua lang thang trên đường
Nhớ nhớ buồn buồn với chán chường

Ðoạn 4 b
Chiều hôm nay trời nhiều mây vương
Có mùa thu vàng bao nhiêu là hương

Phần B : Hợp âm cho tay trái - Chủ âm Sol trưởng ( G )

Ðoạn 1
G – G – G – G
G – G – G – D
G – G – G – G
D – D – D – G – G

Ðoạn 2
G – G – G – G
G – G – G – D
G – G – G – G
D – D – D7 – G – G

Ðoạn 3
C  - C – G – G
D – D – G – G
C – C – G – G
A – A7 – D – D7

Ðoạn 4
G – G – G – G
G – G – C – D
G – G – G – G
D – D – D7 – G – G

Phần C : Cách đệm tay mặt

Ðoạn 1

p – ima – ima
(Dùng cách đệm căn bản : bài nhịp 3 > đàn 3 “khảy” )

Ðoạn 2
p – i – ma – i – ma – i
(“nhân đôi” số phách để “khảy” 6 lần trong 1 ô nhịp)

Ðoạn 3
p – i – m – a – m – i
(vẫn “nhân đôi” số phách, nhưng đàn arpeggio)

Ðoạn 4a
trở về như đoạn 1 : p – ima – ima

Ðoạn 4b
trở về như đoạn 2 :  p – i – ma – i – ma – i

Ghi Chú :
Ðể mở đầu bài đệm thì bạn có thể dùng các cách giản dị như sau:
1.      Có thể đệm căn bản các hợp âm G – D – G
2.      Có thể dùng phần đệm cuối bài của đoạn 4b
Ðể chấm dứt thì bạn có thể đàn lại 2 câu nhạc cuối (đoạn 4b)

Chiều (G)   hôm qua (G)   lang thang (G)   trên đường (G)
Hoàng (G)  hôn xuống (G)  chiều thắm (G)  muôn hương (D)
Chiều (G)  hôm qua (G)  mình tôi (G)  bâng khuâng (G)
Có (D)  mùa thu về (D)  tơ vàng (D)  vương vương (G)

Một (G)  mình đi (G)  lang thang (G)  trên đường (G)
Buồn (G)  hiu hắt (G)  và nhớ (G)  bâng khuâng (D)
Lòng (G)  xa xôi (G)  và sầu (G)  mênh mông (G)
Có (D)  nghe lá vàng (D)  não nề (D7) rơi không (G)

Mùa (C)  thu vàng tới (C)  là mùa (G)  lá vàng rơi (G)
Và (D)  lá vàng rơi (D)  khi tình (G)  thu vừa khơi (G)
Nhặt (C)  lá vàng rơi (C)  xem màu (G)  lá còn tươi (G)
Nghe (A)  chừng như đây (A7)  màu tê tái (D)  (D7)

Chiều (G)  hôm qua (G)  lang thang (G)  trên đường (G)
Nhớ (G)  nhớ buồn (G)  buồn với (C)  chán chường (D)
Chiều (G)  hôm nay (G)  trời nhiều (G)  mây vương  (G)
Có (D)  mùa thu vàng (D)  bao nhiêu (D7)  là hương (G)  (G)

Phần đệm cho mỗi đoạn như sau:

Ðoạn 1:
p – ima – ima

Dùng cách đệm căn bản : “nhân 1” cho 1 bài nhịp 3 = đàn 3 “khảy” cho mỗi ô nhịp

Chiều (G)   hôm qua (G)   lang thang (G)   trên đường (G)
Hoàng (G)  hôn xuống (G)  chiều thắm (G)  muôn hương (D)
Chiều (G)  hôm qua (G)  mình tôi (G)  bâng khuâng (G)
Có (D)  mùa thu về (D)  tơ vàng (D)  vương vương (G)

Ðoạn 2:
p – i – ma – i – ma – i

“nhân 2” số phách để “khảy” 6 lần trong 1 ô nhịp

Một (G)  mình đi (G)  lang thang (G)  trên đường (G)
Buồn (G)  hiu hắt (G)  và nhớ (G)  bâng khuâng (D)
Lòng (G)  xa xôi (G)  và sầu (G)  mênh mông (G)
Có (D)  nghe lá vàng (D)  não nề (D7) rơi không? (G)

Ðoạn 3:
p – i – m – a – m – i

vẫn “nhân 2” số phách, nhưng đàn arpeggio

Mùa (C)  thu vàng tới (C)  là mùa (G)  lá vàng rơi (G)
Và (D)  lá vàng rơi (D)  khi tình (G)  thu vừa khơi (G)
Nhặt (C)  lá vàng rơi (C)  xem màu (G)  lá còn tươi (G)
Nghe (A)  chừng như đây (A7)  màu tê tái (D)  (D7)

Ðoạn 4a:
trở về như đoạn 1 : p – ima – ima

Chiều (G)  hôm qua (G)  lang thang (G)  trên đường (G)
Nhớ (G)  nhớ buồn (G)  buồn với (C)  chán chường (D)

Ðoạn 4b :
trở về như đoạn 2 :  p – i – ma – i – ma – i

Chiều (G)  hôm nay (G)  trời nhiều (G)  mây vương  (G)
Có (D)  mùa thu vàng (D)  bao nhiêu (D7)  là hương (G)  (G)

Câu dạo đàn:
Dễ nhất là dạo đàn với chuỗi hợp âm căn bản theo cách “nhân 1”

G  -  D  -  G  -  G

Tuy nhiên bạn có thể dùng 2 câu nhạc cuối cùng để mở đầu:

Chiều (G)  hôm nay (G)  trời nhiều (G)  mây vương  (G)
Có (D)  mùa thu vàng (D)  bao nhiêu (D7)  là hương (G)  (G)


Ðể kết thúc, bạn cũng có thể đàn lại câu cuối
Có (D)  mùa thu vàng (D)  bao nhiêu (D7)  là hương (G)  (G)

Và như vậy thì trọn bài đệm có thể nghe ra như sau:

Nhạc lý căn bản

Bài 6: Kỹ thuật tay phải

PHẦN HAI : KỸ THUẬT TAY MẶT

Bài 6: Nguyên tắc căn bản

Trước khi đi vào chi tiết về các thể loại đệm tay mặt, tôi xin trình bày một vài điều căn bản nhằm mục đích giúp các bạn có 1 cái khung (framework) để sau này có thể đệm tay mặt cho mọi bài hát:

1. Tìm xem bài nhạc thuộc nhịp gì ?: 

Nhìn vào 1 bài nhạc, bạn sẽ thấy các dòng nhạc được chia thành từng “ô nhịp” , cách nhau bởi 2 “vạch nhịp” .  Trong mỗi ô nhịp sẽ có một số nốt nhất định, được xác định ở sau bộ khóa nơi đầu bài nhạc bởi những con số như 2/4  ,  3/4  ,  6/8  v.v…

Các con số ở trên (tử số) như 2, 3, 6 v.v.. cho biết trong mỗi ô nhịp có bao nhiêu “phách”, tức là sẽ đưa tay đánh nhịp (hoặc lấy chân đập nhịp) bao nhiêu lần trong mỗi ô nhịp.

Các con số ở  dưới (mẫu số) như 4,8,16 v.v…cho biết mỗi lần đập nhịp như vậy (mỗi phách) thì có giá trị là bao nhiêu lâu.  Lấy nốt tròn làm đơn vị và mang ra chia 2, 4, 8 sẽ thấy 1 tròn = 2 trắng = 4 đen = 8 móc đơn  .  Số 4 có nghĩa là nốt đen, và 8 là nốt móc đơn v.v...

Như vậy, nhịp 2/4 có nghĩa là mỗi ô nhịp có 2 nốt đen ,  9/8 có nghĩa là mỗi ô nhịp có 9 nốt móc đơn và 12/8 sẽ có 12 móc đơn trong 1 ô nhịp.  Tuy nhiên trong thực tế thì không ai đập nhịp hết 6, 9, hay 12 lần trong mỗi ô nhịp vì như vậy sẽ … mỏi tay và rả chân lắm!  Do đó người ta chỉ lấy tay đánh nhịp 2, 3 hay 4 lần trong mỗi ô nhịp mà thôi.  Những bài nhạc có số 2,3,4 ( như 2/4 , 3/8 ,  4/4 ) đều thuộc loại này và được gọi chung là “nhịp đơn”

Với những bài mà số nhịp có tử số lớn hơn 2,3 hay 4 ( như 6/8, 9/8 , 12/8) thì đây là những “nhịp kép”, và muốn tìm “nhịp đơn tương ứng” thì dùng luật “trên chia 3, dưới chia 2” . Thí dụ, với nhịp 6 / 8 thì 6 chia 3 bằng 2  >>> 2 phách  , và 8 chia 2 bằng 4 >>> nốt đen.  Bài này có 2 phách, mỗi phách có giá trị 1 nốt “đen chấm” ( 1 đen + 1 móc đơn hay bằng 3 nốt móc đơn) .  Chỉ để ý đến tử số thì bài nhạc 6/8 thuộc nhịp 2,  và tương tự 9/8 thuộc nhịp 3 ,    12/8 thuộc nhịp 4 phách

Tóm tắt : Bước đầu tiên là cần tìm xem bài nhạc (hay đoạn nhạc) thuộc nhịp 2, 3, hay 4.

2. Ðịnh số lần “khảy” trong 1 ô nhịp
Khi dùng tay mặt để đàn, ta có thể “khảy “đàn bằng 1 ngón (cái, trỏ, giữa hoặc áp út : p – i – m -  a) hoặc đánh trải một nhóm nốt.  Hãy tạm thời gọi mỗi lần đàn như vậy là 1 “khảy”  (stroke) .

Với một bài thuộc nhịp 2 thì ta có thể đàn 2 “khảy” trong mỗi ô nhịp.  Thí dụ như trong khi tay trái bấm một hợp âm (C) thì tay mặt có thể đàn vài cách như sau:

a)      trải - trải  ( dùng ngón cái đánh trải 2 lần)
b)      cái - trải   ( dùng ngón cái đánh nốt bậc 1 của hợp âm - rồi sau đó đánh trải
c)      p – ima ( sau khi đàn phách 1 bằng ngón cái , đàn tiếp dây 1,2,3 bằng 3 ngón trỏ, giữa, áp út)

Nếu đàn môt cách từ đầu đến cuối mà không thay đổi như vậy thì nghe cũng chán, do đó bạn có thể tăng số “khảy” trong 1 ô nhịp lên gấp đôi ( nhân hai) để “khảy” 4 lần trong mỗi ô nhịp và đệm tay mặt như sau:

a)      p – i – m – a
b)      p – i  - ma - i
c)      p – ima – ima - ima

Tương tự, bạn có thể tăng số “khảy” trong mỗi ô nhịp lên gấp ba ( nhân 3) để “khảy” 6 lần trong mỗi ô nhịp và đệm như sau:
a)      p – i – m      –     a – m – i

Tóm tắt: với một bài nhịp hai, bạn có thể “khảy” 2 , 4 hay 6 lần trong một ô nhịp .  Tương tự, với nhịp ba thì có thể khảy 3,6,9 lần trong 1 ô nhịp,  và với nhịp 4 thì có thể khảy 4,8,12 lần

Những bài nhịp 2 thường là những hành khúc và lối đệm tay mặt rất giản dị như đã trình bày ở thí dụ trên

Những bài nhịp 3 thuộc loại luân vũ (valse) và cách đệm tay mặt cũng rất giản dị như ta sẽ thấy trong thí dụ phần đệm cho bài THU VÀNG của Cung Tiến sẽ trình bày sau

Những bài thuộc nhịp 4 rất đa dạng và gồm hầu hết những thể loại thông dụng mà ta sẽ lần lượt bàn đến trong những bài kế tiếp.

Ðể kết thúc bài đầu tiên trong phần kỹ thuật tay mặt này, tóm tắt thì bạn cần nhớ các điểm sau đây:
1.      Trước khi đệm, hãy nhìn xem bài nhạc thuộc nhịp 2, 3 hay 4
2.      Mỗi nhịp sẽ có 3 cách đệm từ chậm đến nhanh ( không đổi, nhân 2, nhân 3) với số “khảy” trong mỗi ô nhịp tăng từ bằng số phách (không đổi) lên gấp đôi (nhân 2) hoặc gấp ba (nhân 3)
3.      Khi đệm một bài nhạc thì cần thay đổi lối đệm theo 1 trong 3 cách nói trên cho linh động.  Thường nên bắt đầu bài với cách chậm (không đổi) rồi dần dần đổi lên nhanh hơn ( nhân 2 hoặc nhân 3) khi qua điệp khúc và trở lại chậm để hết.

Ta hãy nhìn vào thí dụ đệm bài THU VÀNG là một bài nhịp 3 (valse) ở phần sau...

Nhạc lý căn bản

Bài 5: Hợp âm 7 và sus 4

Bài 5: Hợp âm 7 và sus 4

Tôi xin viết tiếp về 2 loại hợp âm cho bàn tay trái để các bạn có thêm vài “bửu bối” nữa, trước khi chuyển qua mục kỹ thuật cho bàn tay mặt.

A. Hợp âm 7 :

Trong những bài trước các bạn đã biết dùng luật 1-4-5 tìm 6 hợp âm căn bản để đệm các bài nhạc Việt phổ thông.  Với một bài nhạc ở cung (chủ âm) Do trưởng (C) thì 6 hợp âm này là C, F, G , Am, Dm, E .  Ðây là những hợp âm được tạo bởi 3 nốt ở bậc 1,3,5 ( hợp âm C gồm có Do, Mi, Sol,  hợp âm F có Fa, La, Do v.v…) .Nay nếu thêm 1 nốt ở bậc 7 thì ta sẽ có 1 hợp âm tạo bởi 4 nốt, thí dụ G7 gồm Sol, Si, Re, Fa .

Tính chất của hợp âm 7 này ra sao và khi nào thì ta nên mang ra dùng trong bài nhạc?   Nghe một hợp âm 7, ta sẽ có cảm giác không thuận tai, dường như có một cái gì không ổn, cần phải “giải quyết” bằng cách ngay sau đó trở về chủ âm thì mới êm tai.

Ðể đệm các bản nhạc Việt thì các bạn chỉ cần dùng hợp âm 7 tạo ở bậc 5 của âm giai.  Thí dụ trong bộ 6 hợp âm dùng để đệm các bài nhạc cung Do trưởng (hay La thứ), thì chỉ có 2 hợp âm có thể chuyển qua hợp âm 7 là Sol7 ( hợp âm tạo ở bậc 5 của âm giai Do trưởng) và E7 (hợp âm tạo ở bậc 5 của âm giai La thứ).

Như thế thì trong túi bửu bối để đệm nhạc của bạn trước đây có 6 hợp âm, nay sẽ có 8 hợp âm.  Với một bài nhạc cung Do trưởng (hay La thứ) nay sẽ có C, F, G, G7 và Am, Dm, E, E7.

Nói chung với hợp âm 7, tạm thời bạn chỉ cần nhớ 3 điểm sau đây:

1.      Chỉ dùng hợp âm 7 cho những hợp âm ở bậc 5
2.      Sau khi dùng hợp âm 7 (ở bậc 5) thì chuyển về chủ âm.  Thí dụ trong 1 bài nhạc ở cung C, sau khi dùng G7 thì chuyển về C  ( hoặc sau E7 thì về Am) và thường dùng cặp hợp âm này ( G7 – C  hoặc E7 – Am) ở cuối đoạn nhạc hay cuối bài
3.      Khi tạo hợp âm 7, nên nhớ là nốt ở bậc 7 này phải cách chủ âm 1 cung . Thí dụ: C7 gồm Do-Mi-Sol-Sib >>> chứ không phải Si vì Si cách Do chỉ có nửa cung .

Ghi chú: Sau này khi đi vào thể nhạc blues thì các bạn sẽ thấy rằng tất cả các hợp âm căn bản đều được chuyển thành hợp âm 7 (chứ không chỉ hạn chế ở những hợp âm bậc 5 như đã nói trên).  Hợp âm 7 là loại hợp âm rất thông dụng trong những thể nhạc trẻ hiện đại và có rất nhiều loại như Major 7th, Minor 7th, Minor/major 7th, Major 7th flat 5th, Major 7th sharp 5th, 7th flat 5th,7th sharp 5th, Minor 7th flat 5th, Diminished 7th v.v... mà chúng ta tạm thời chưa cần bàn đến

B. Hợp âm sus4:

Hôm trước có bạn hỏi về sus4 nên nhân tiện tôi sẽ mang ra bàn ở đây luôn.  Chữ  “sus” là chữ viết tắt của “suspension” nghĩa là “treo lơ lửng”.  Lấy một hợp âm 3 nốt gồm các nốt ở bậc 1-3-5 , rồi thay vì dùng nốt ở bậc 3 mà chuyển thành nốt ở bậc 4 thì có hợp âm sus4.  Thí dụ C (Do-Mi-Sol) thì Csus4 là Do-Fa-Sol.

Thông thường sau khi đàn 1 hợp âm sus4 thì ngay sau đó bạn cần về lại với hợp âm gốc.  Chẳng hạn như ở cuối 1 bài nhạc cung Do trưởng, bạn có thể đàn Csus4 rồi mới kết thúc bằng chủ âm C.

Ngoài ra khi đệm nhạc Việt, bạn cũng có thể dùng sus4 ở bậc 5, để thay thế cho hợp âm bậc 5 ở cuối một phần của đoạn nhạc.   Ở đây sus4 sẽ tạo một cảm giác lơ lửng, chờ đợi trong trí người nghe, trước khi bạn quay về với chủ âm ở phần sau của câu nhạc.  Muốn rõ điều này, bạn có thể tìm nghe bài “Hẹn Hò” của Phạm Duy mà tôi đã chuyển soạn cho guitar (trong websitehttp://vota.com/nhac ).  Bài này tôi soạn ở cung Am, và đã dùng Esus4 ở cuối phần đàn chậm, trước khi chuyển sang Am ở phần sau là một biến khúc (variation) đàn nhanh hơn ...

sus4 cũng như môt số những hợp âm ... “hoa lá” khác được dùng để trang điểm thêm cho phần hòa âm của một bài nhạc phong phú hơn.  Trước mắt, khi mới tập đệm nhạc Việt thì nếu không dùng những hợp âm này cũng chẳng sao cả.  Sau này khi đệm khá hơn rồi thì chúng ta sẽ bàn thêm về những hợp âm này.

Nhạc lý căn bản

Bài 4: Cách dùng CAPO

Bài 4: Cách dùng CAPO

Với 6 hợp âm căn bản này, các bạn chỉ cần dùng tai mình để nghe và lắp các hợp âm sao để sao nghe cho thuận tai.  Tuy nhiên nên nhớ đừng nhảy ... lung tung từ hợp âm này qua hợp âm khác một cách ... tự do quá,  vì có nhiều chuyển động nghe rất chỏi tai .  Khi học về hòa âm thì bạn sẽ biết có một số điều “cấm kỵ”, có dịp tôi sẽ ghi ra những chi tiết này cho ai muốn nghiên cứu sâu xa hơn

Nắm vững được bửu bối gồm 6 hợp âm căn bản này, bạn cảm thấy an tâm bước ra sân khấu ... Chưa bắt đầu dạo đàn thì cô ca sĩ đã quay lại nói nhỏ rằng “ Anh ơi, cung Do trưởng thấp quá, anh đàn cho em cao hơn, ở cung Mi trưởng được không?”

Ngay lập tức bạn dùng “bộ luật gia đình 1-4-5” và tìm ra ngay 6 hợp âm trong bài này là : E, A,B7 và C#m, F#m và Gm .  Thế nhưng nguy quá vì mấy cái hợp âm “quái đản” này ... chưa biết bấm ở đâu cả vì mình ... chưa học !

Ðang khi bối rối, cô ca sĩ lại thay đổi ý kiến “ Hay là anh xuống cho em 2 tông cũng được!”  Xuống 2 tông có nghĩa là từ chủ âm Do trưởng , hạ xuống chủ âm La trưởng (A)

Lại áp dụng “luật gia đình 1-4-5”, bạn tìm ra ngay 6 hợp âm trong gia đình này là :
A,D,E7 và Fa#m, Bm, C#m  ... Lại cũng khổ vì toàn là những hợp âm lạ và trắc trở khó bấm.

Phải làm gì bây giờ ?

Thực sự thì trước khi ra “chiến trường”, bạn cần học thêm 2 chiêu sau đây thì mới có thề gọi là tạm đủ căn bản để đệm được các bài nhạc cho ca sĩ hát, ở bất cứ cung nào.


Chiêu thứ nhất :
Tập thêm 1 bộ 6 hợp âm để đệm 1 bài ở chủ âm Sol trưởng (G)

Giả thử như bài Mưa Hồng được hát ở cung (tông , chủ âm) G thì 6 hợp âm căn bản của “gia đình cung C” sẽ thay đổi từ: C,F,G7 – Am,Dm.Em
ra thành
G,C,D7 – Em, Am,Bm

Ðây là những thành viên trong gia đình cung Sol trưởng (G)

Ðể tìm bộ 6 hợp âm mới này có 2 cách, hoặc bắt đầu từ chủ âm G mà dùng luật 1-4-5 , hoặc nhìn vào trang nhạc viết cho cung Do trưởng (C) mà cứ nhìn thấy tên hợp âm nào thì cứ đếm lên 5 nốt ( Do thành ra Sol, Fa thành ra Do v.v...)

Chiêu thứ hai:
Dùng cái CAPO

“Capo” là một cái kẹp đàn rất thông dụng khi đệm đàn ( và dùng trong Flamenco guitar) nhưng không dùng trong guitar cổ điển

Nếu muốn đệm nhạc cho mình và nhất là cho người khác hát thì nhất định là bạn phải tìm mua 1 cái Capo ở các tiệm nhạc.

Kẹp cái Capo từ phím 1 và nhích dần lên 6 thì tuy vẫn đàn 6 hợp âm trong cung Do trưởng, bạn đã có thể đệm cho casĩ hát ở các cung từ C# (Db) đến F# trưởng hay Gb trưởng

Tương tự, nếu đàn ở cung Sol trưởng (G) và kẹp Capo từ phím 1 đến phím 4, bạn có thể đệm cho các bài nhạc từ cung Sol thăng trưởng (hoặc La giảm thứ) đến Si trưởng

(Chú ý “ Dùng Capo ở phím 5 mà đàn những hợp âm của gia đình G thì cũng tương tự như đệm bài hát ở cung Do trưởng .   Tuy nhiên các hợp âm đàn ở vị trí này sẽ cao hơn nếu đàn cung C không dùng Capo.  Trong trường hợp có 2 guitar cùng đệm cho 1 ca sĩ thì 1 cây đệm ở Do trưởng không Capo  , còn cây kia đệm ở Sol trưởng với Capo ở bậc 5, nghe sẽ rất hay)

Nói chung lại thì chỉ cần nắm 6 hợp âm trong gia đình cung Do trưởng và thêm vào 3 hợp âm mới là G, D7và Bm , tất cả là 9 hợp âm, thì bạn có thể đệm đươc tất cả, bất chấp ca sĩ có khó tính, thay đổi tông lên xuống thế nào đi nữa

Trở lại hai thí dụ ở đầu bài:

1.      Ca sĩ đòi hát Mưa Hồng ở cung Mi trưởng >>>>  Kẹp Capo ở phím 4 và đàn 6 hợp âm của gia đình Do trưởng ( mà bạn đã thuộc lòng, hoặc đã ghi trên giấy rồi )
2.      Ca sĩ đòi hát Mưa Hồng ở cung A trưởng >>>>  Không thể đàn ở Do trưởng mà kéo Capo xuống, bạn sẽ lắp Capo ở phím 2, rồi đàn bài nhạc xem như ở cung Sol trưởng (G).  Khi thành thạo rồi , bạn có thể nhìn vào bài nhạc đầu tiên với các hợp âm viết cho cung Do trưởng mà trong trí lập tức đếm lên 5 nốt.  Ðiều này không khó, và nếu muốn tập đọc cho nhanh thì bạn nên chịu khó luyện thêm một câu ... “thần chú” khác là ...

Do Mi Sol / Re Fa La /Mi Sol Si / Fa La Do / Sol Si Re / La Do Mi, Si Re Fa

Nói chung là tập đọc các nốt trong âm giai thành từng nhóm 1-3-5 ... cho thật nhanh

Không những “thần chú” này sẽ giúp bạn chuyển cung (như trong thí dụ trên) mà còn sẽ giúp ích rất nhiều khi xác định tên các hợp âm

Tóm lại nếu phải đệm cho 1 ca sĩ hát đột xuất 1 bài ở cung trưởng dầu cho không có nhạc bản trước mặt thì bạn có thể làm như sau:
1.      Thử dạo bài ấy ở cung Do trưởng, dạo 6 hợp âm trong “gia đình C” .  Nếu ca sĩ thấy OK thì tốt quá
2.      Nếu ca sĩ cho rằng Do trưởng quá thấp và đòi lên cao thì chỉ việc dùng Capo.  Giản dị quá !
3.      Nếu ca sĩ đòi hát thấp hơn thì chuyển qua cung Sol trưởng , dạo 6 hợp âm trong “gia đình G” rồi dùng Capo nếu cần!

Cho đến giờ , chúng ta vẫn còn bàn về lý thuyết cho bàn tay trái, nghĩa là làm sao để tìm hợp âm cho 1 bài nhạc Việt giản dị.  Có lẽ như vậy cũng tạm đủ để bắt đầu bước qua phần kỹ thuật căn bản cho tay mặt.

Nhạc lý căn bản

Bài 3: Tìm các hợp âm để đệm bài MƯA HỒNG

Bài 3: Tìm các hợp âm để đệm bài MƯA HỒNG

 Bài này thuộc cung Do trưởng ( chủ âm là C).  Theo nguyên tắc “ gia đình 4 con ‘ và áp dụng ... “luật gia đình” 1 – 4 – 5 như đã nói ở những bài trước, bạn sẽ tìm ra được 6 hợp âm để đệm cho những bài thuộc cung Do trưởng ( hay La thứ ) như bài này.

Trong túi “bửu bối” của bạn sẽ có 6 hợp âm :

Do trưởng (1) – Fa trưởng (4) – Sol 7 (5)
La thứ (1) – Re thứ (4) – Mi thứ (5)

Với 6 hợp âm này (C , F , G7 , Am, Dm và Em) bạn có thể chỉ dùng tai mình nghe theo bài nhạc mà lắp các hợp âm này vào bài.  Xin nhắc lại một vài quy luật như sau:

1.      Ðổi hợp âm ở phách đầu tiên, nghĩa là nốt đầu tiên ngay sau vạch nhịp.  Ðây là những chữ viết HOA trong bài
2.      Hợp âm đầu tiên trong bài là chủ âm , ở đây là Do ( C )
3.      Bài nhạc tận cùng bằng cách về lại chủ âm (C)
4.      Trước khi về lại chủ âm, thường dùng nhất là hợp âm bậc 5 ( G7)

Ðại khái giản dị chỉ có vậy thôi.  Bạn thử hát bài MƯA HỒNG và cứ đến những chữ HOA là đổi hợp âm.  Không cần để ý cách đàn tay mặt vội, chỉ cần đánh trải (arpeggio) thật nhẹ nhàng là đủ.


Trời ươm NẮNG (C) cho mây HỒNG (Am)
Mây qua MAU (F) em nghiêng SẦU (G7)
Còn mưa XUỐNG (G7) như hôm NÀO (F)
Em đến THĂM (G7) mây âm thầm (C)
Mang gió LÊN (G7)        -    (G7)

Người ngồi ÐÓ (C) trông mưa NGUỒN (Am)
Ôi yêu THƯƠNG (F) nghe đã BUỒN (G7)
Ngoài kia LÁ (C) như vẫn XANH (G7)
Ngoài sông VẮNG (C) nước dâng LÊN (G7)
Hồn muôn TRÙNG (C)     –     (C)

Này em đã KHÓC (C) chiều mưa đỉnh CAO (Am)  - (F)
Còn gì nữa ÐÂU (G7) sương mù đã LÂU (Em)
Em đi VỀ (Am) chiều mưa ướt áo (F)
Ðường phượng BAY (Dm) mù không lối VÀO (Dm)
Hàng cây LÁ (G7) xanh gần với NHAU (C)  -  (C)

Người ngồi XUỐNG (C) mây ngang ÐẦU (Am)
Mong em QUA (F) bao nhiêu CHIỀU (G7)
Vòng tay ÐÃ (G7) xanh xao nhiều (F)
Ôi tháng NĂM (G7) gót chân MÒN (Am)
Trên phiếm DU ( Dm)   -   (G7)

Người ngồi XUỐNG (C) xin mưa ÐẦY (Am)
Trên hai VAI (F) cơn đau DÀI (G7)
Người nằm XUỐNG (C) nghe tiếng RU (G7)
Cuộc đời ÐÓ (C) có bao LÂU (G7)
Mà hững HỜ (C)   -  (C)

Sau khi nắm vững phần đệm căn bản này, chúng ta sẽ có thể bàn thêm về những chỗ có thể thay đổi hợp âm để cho bài đệm nghe ...“tình” hơn, cũng như cách viết câu dạo đàn và câu kết.

Nhạc lý căn bản

Bài 2: Vài điều cần ghi nhớ

Bài 2: Vài điều cần ghi nhớ

Ba bài học ngắn trên đây trình bày những quy luật “bỏ túi” giúp các bạn có thể “đốt giai đoạn” mà tìm ra các hợp âm dùng trong 1 bài nhạc Việt nhanh chóng.

Nếu muốn hiểu rõ thêm lý do tại sao lại có những luật này thì cần biết vài điều lý thuyết căn bản:

1.      Quãng: Hãy lấy các nốt căn bản trong âm nhạc ra mà sắp theo thứ tự : Do – Re – Mi – Fa – Sol –La – Si - Do ( kết bằng Do cho trọn 8 nốt).  Từ Do đến Re là quãng 2, Do đến Mi là quãng 3 … Do – Fa (4) , Do – Sol (5). Nói chung thì quãng là khoảng cách giữa 2 nốt.  Có nhiều loại quãng : trưởng , thứ, tăng, giảm, tùy thuộc vào khoảng cách giữa 2 nốt này.  Muốn biết khoảng cách thì phải biết đơn vị gọi là  “nửa cung”

2.      Cung và nửa cung: Nhìn trên phím đàn guitar, bạn để ý là từ nốt Mi lên Fa và Si lên Do, chỉ cách nhau có 1 phím, còn giữa các nốt khác thì cách 2 phím.  Một phím như vậy xem như là khoảng cách “nửa cung” và 2 phím là “1 cung”

3.      Âm giai Do trưởng: Hãy dùng cây guitar để đàn 8 nốt Do - Re – Mi – Fa – Sol – La –Si – Do và để ý đến khoảng cách giữa các nốt.  Ta sẽ thấy các khoảng cách như sau:  c,c,nc, c , c,c,nc  hay để cho dễ nhớ thì đọc là : 1, 1, ½ ,    1,    1, 1, ½ .  Tám nốt này có thể xem là gồm 2 nhóm 4 nốt ( Do Re Mi Fa” và “Sol La Si Do”  cách nhau bởi 1 cung ( giữa Sol và La).  Mỗi nhóm 4 nốt có cấu trúc  1 1 ½  cung

4.      Căn bản âm giai trưởng: Chuỗi 8 nốt xếp theo thứ tự tên nốt liên tiếp như trên gọi là 1 âm giai, và chuỗi 8 nốt bắt đầu từ nốt Do nói trên nghe rất thuận tai.  Người ta dùng chuỗi 8 nốt với khoảng cách giữa các quãng như thế ( 1 1 ½  -  1  -  1 1 ½ ) làm mẫu của môt “âm giai trưởng”

5.      Tạo 1 âm giai trưởng từ các nốt khác: Thử tạo 1 âm giai trưởng bắt đầu từ nốt Re.  Hãy dùng cây guitar thì sẽ thấy ngay lập tức
a.      Re – Mi : 1 cung  > OK
b.      Mi - Fa : nửa cung > không được, phải tăng lên Fa# để có 1 cung
c.      Fa# - Sol : nửa cung > OK
d.      Sol – La : 1 cung > OK
e.      La – Si : 1 cung > OK
f.      Si - Do : nửa cung > không được, phải tăng lên Do# để có 1 cung
g.      Do# - Re : nửa cung > OK

Âm giai Re trưởng như thế sẽ mang 2 dấu thăng (ở Fa và Do) . Khi đàn 1 bài ở cung Re trưởng thì luôn nhớ tất cả các nốt Fa và Do phải có dấu thăng.  Cứ theo cách trên thì bạn sẽ tìm được bộ khóa (có mấy dấu thăng giảm) của tất cả các âm giai trưởng khác ( hãy ghi nhớ : 1 1 ½  1  1 1 ½)

6.      Làm sao để tạo hợp âm ? Thử dùng âm giai Re trưởng.  Trên mỗi nốt ta hãy viết chồng lên thêm 2 nốt : Do Mi Sol, Re Fa# La, Sol Si Re, Fa La Do#…Tập hợp 3 nốt này tạo thành 1 “hợp âm”  ( nên nhớ 2 nốt cách nhau thì ta vừa định nghĩa là “quãng”).  Tính từ gốc đi lên thì hợp âm gồm có 1 quãng 3 (Re Fa#) và 1 quãng 5 (Re La)

7.      Luật 1 – 4 – 5: Khi chuyển từ hợp âm này sang hợp âm khác cũng có những quy luật riêng sao nghe cho hợp tai.  Chuyển động căn bản nhất là từ hợp âm 1 (chủ âm) đi qua hợp âm ở bậc 4 rồi bậc 5.  Ba hợp âm này đi với nhau rất hợp và có rất nhiều bài nhạc từ đầu ddến cuối chỉ cần dùng quanh quẩn 3 hợp âm này mà thôi.  Sau này khi khá hơn thì ta sẽ bàn thêm về những chuyển động khác

8.      Quãng 3 trưởng 3 thứ là gì ? Ba nốt Re Fa# La tạo thành hợp âm Re trưởng.  Hãy dể ý quãng 3 Re Fa# gồm co 2 cung và được gọi là quãng 3 trưởng.  Giờ đây nếu hạ nốt Fa# xuống Fa (tức là chỉ còn 1 cung rưỡi) thì quãng Re Fa được gọi là quãng 3 thứ.  Trên cây guitar  , đàn 3 nốt Re Fa La , thì nghe ra có vẻ buồn (so với hợp âm Re trưởng Re Fa# La )  Chỉ cần thay đổi cái quãng 3 từ trưởng ra thứ ( bớt đi nửa cung) mà cái hợp âm chuyển ngay từ vui ra buồn.

9.      Hai câu thần chú: Trên đây chỉ là những lý thuyết hết sức căn bản mà tôi thâu gọn lại.  Mới học thì sẽ thấy rất khó hiểu , nhưng thực sự thì không đến nỗi nào !  Đây chỉ mới là những kiến thức mở đầu mà thôi.

Nếu muốn có thêm vài luật “bỏ túi” để tìm hợp âm xem có những nốt gì thì tôi đề nghị các bạn nên học thuộc lòng 2 câu … “thần chú” sau đây :

Fa Do Sol Re La Mi Si

và đọc ngược lại là:

Si Mi La Re Sol Do Fa.

10.      Những bước kế tiếp:

Cứ dần dần rồi mình sẽ bàn đến các loại hợp âm khác, không nên vội vã.  Hiện tại tôi chỉ mới bắt đầu với 2 loại hợp âm trưởng và thứ và kế tiếp sẽ đến aug (augmented), dim (dimínished) rồi sẽ đến 6th, sus v.v..

Điều quan trọng là các bạn cần phải cảm nhận được cái cảm giác mà mỗi loại hợp âm tạo ra .  Hiện tại chúng ta chỉ mới bắt đầu và thấy rằng hễ hợp âm trưởng thì nghe vui mà hợp âm thứ thì nghe buồn.   Tuy nhiên như vậy thì quá sơ sài ! Những rung động của con người thì không chỉ có "vui" hoặc "buồn" mà còn biết bao nhiêu trạng thái khác giữa hai thái cực này.

Biết được những loại hợp âm này cấu tạo ra sao, gồm những nốt gì là chuyện dễ.  Tuy nhiên cần phải rõ là những loại hợp âm này muốn diễn tả, hay mang lại cho ta cái cảm giác gì, đó mới là cái khó.

Nắm được cái ý của mỗi hợp âm , xong thì lại phải bàn đến các chuyển động hoà âm, nghĩa là từ hợp âm này đi tiếp đến hợp âm khác sao cho êm tai.  Nghe thì phức tạp lắm nhưng thực sự chúng ta sẽ đi qua dần dần từng bước không khó

Nói chung thì từ đầu bài đến nay, chúng ta vẫn còn quanh quẩn ở bàn tay trái.  Bạn nào ... thấm mệt thì không cần đọc làm chi mà chỉ cần xem tên hợp âm ghi trên dòng nhạc là cũng xong !

Với những bạn đã chịu khó đọc đến đây thì tôi nghĩ rằng bạn đã có đủ kiến thức để tự mình tìm các hợp âm cho 1 bài nhạc Việt giản dị. Tôi đề nghị các bạn thử áp dụng để tìm các hợp âm cho bài MƯA HỒNG của Trịnh Công Sơn, viết ở chủ âm Do trưởng .

Tôi sẽ trình bày các bước phải theo trong nay mai , tuy nhiên đề nghị các bạn nên thử làm bài tập này trước đi.

Nhạc lý căn bản

Bài 1: Cách tìm các hợp âm dùng trong một bài nhạc

PHẦN MỘT : KỸ THUẬT TAY TRÁI

Bài 1: Cách tìm các hợp âm dùng trong một bài nhạc

Trước hết nhìn vào 1 bản nhạc thì có hai trường hợp: hoặc bài ấy đã có ghi sẵn các hợp âm (chords) cho guitar, hoặc không ghi hợp âm nào cả.  Nếu có ghi sẵn hợp âm thì tốt, vì vấn đề cho bàn tay trái đã được giải quyết xong và bạn chỉ còn cần tìm cách làm sao để chạy các ngón tay phải.  Tuy nhiên thông thường thì các bản nhạc Việt không ghi kèm các hợp âm, và rất nhiều trường hợp tuy có ghi hợp âm nhưng nghe không xuôi tai cho lắm!

Do đó trước ghi sử dụng đến cây đàn, việc đầu tiên mà các bạn cần nắm vững là nên biết cách tìm các hợp âm dùng trong bài .  3 vấn đề chính thuộc bàn tay trái là:

1: Tìm chủ âm của bài nhạc

2: Tìm các hợp âm trong bài nhạc
3: Ðặt các hợp âm vào bài nhạc:

1 : Tìm chủ âm của bài nhạc
Hãy nhìn vào bộ khóa ở đầu bài nhạc, ta sẽ thấy có 3 trường hợp xảy ra

a)      Bộ khóa không có dấu thăng giảm : Chủ âm của bài có thể là Do trưởng (C) hay La thứ (Am)
b)      Bộ khóa có dấu thăng : Từ dấu thăng cuối cùng, cọng thêm nửa cung thì sẽ có tên chủ âm trưởng, rồi từ đó đếm xuống 2 nốt sẽ có tên âm giai tương ứng là chủ âm thứ
c)      Bộ khóa có dấu giảm : Nếu có 1 dấu giảm (Bb) thì chủ âm của bài có thể là Fa trưởng (F) hay Re thứ (Dm) .  Nếu có hơn 1 dấu giảm, thì dấu giảm ngay trước dấu giảm cuối sẽ là tên của chủ âm trưởng và sau đó đếm xuống 2 nốt sẽ có tên của chủ âm ở cung thứ

Tại sao lại chưa rõ là chủ âm ở cung trưởng hay thứ ngay như thế ?  Hãy tưởng tượng việc tìm chủ âm 1 bài nhạc mới cũng như bạn đang đứng trước một căn nhà lạ.  Bạn gõ cửa nhưng không biết người chủ gia đình ra mở cửa là người cha (trưởng) hay mẹ (thứ)

Bài tập:

a)      Bộ khóa có 3 dấu thăng :  3 dấu thăng này theo thứ tự là Fa, Do, Sol.  Dấu thăng cuối cùng là Sol (G) , vậy thì bài này có thể ở chủ âm  (Sol # cọng ½ cung là La ) La trưởng (A).  Ông cha tên là La (A) thì bà mẹ (âm giai tương ứng) là gì?  Từ La, đếm xuống Sol, rồi xuống Fa ( F ) .  Phải chăng bà mẹ tên là Fa thứ ? Không hẳn vậy, vì nhìn nơi bộ khóa thì sẽ thấy có dấu F# ngĩa là tất cả các nốt Fa trong bài sẽ mang dấu thăng.  Do đó bài này cũng có thể thuộc chủ âm Fa thăng thứ ( F#m )
b)      Bộ khóa có 2 dấu giảm: 2 dấu giảm này là Si (B), Mi (E).  Dấu giảm trước cuối cùng là Si (B), nên chủ âm bài này có thể là Si giảm trưởng (Bb major) hay Sol thứ (Gm)
Ðến đây thì bạn đã tìm ra được bài nhạc này có thể thuộc một trong 2 chủ âm. (Ðiều này tương tự như biết đươc người cha (trưởng) và người mẹ (thứ) trong gia đình nhưng chưa biết ai là người ... “cầm quyền” trong nhà ? )

Bước kế tiếp là tìm xem chủ âm nào là chính?   Muốn vậy bạn chỉ cần nhìn vào nốt cuối cùng trong bài nhạc, nếu nó là nốt nào trong 2 nốt này thì đó là 6n chủ âm của bài

Thí dụ:
a)      Bộ khóa có 2 dấu thăng (Fa# và Do#) và tận cùng bằng nối Si (B) : Bài này thuộc cung  Si thứ (Bm) và âm giai tương ứng là Re trưởng (D).  Nói một cách khác, trong gia đình này thì người vợ (Bm) cầm quyền (!) và người chống (D) chỉ đóng vai trò thứ yếu.  Bài nhạc ở cung thứ thường có âm hưởng buồn
b)      Bộ khóa có 3 dấu giảm (Si b, Mi b, La b) và tận cùng bắng nốt Mi b ( Eb) : Bài này ở cung Eb major và âm giai tương ứng là Do thứ ( Cm ).  Trong “gia đình” này thì người chồng (Eb) cầm quyền, và người vợ (Cm) giữ vai trò thứ yếu.  Bài nhạc ở cung trưởng có âm hưởng vui tươi, mạnh mẽ

2: Tìm các hợp âm trong bài nhạc
Thông thường thì các bài nhạc Việt chỉ dùng 6 hợp âm chính.  Thử tưởng tượng gia đình này có 4 con, 2 trai và 2 gái.  Ta đã tìm được 2 hợp âm chủ nhà rồi thì chỉ cần tìm thêm 4 hợp âm còn lại ( tên của 4 đứa con) bằng cách áp dụng luật 1 – 4 –5 như sau:

Thí dụ như bài nhạc thuộc cung Do trưởng (C) nghĩa là âm giai tương ứng là La thứ (Am).   Nếu người cha là Do thì có thể tìm tên 2 đứa con trai bắng cách dùng 5 ngón của bàn tay trái mà đếm như sau:
Ngón cái : 1 Do  -  ngón trỏ 2 Re bỏ - ngón giữa 3 Mi bỏ - ngón áp út 4 Fa OK – ngón út 5 Sol OK
Như vậy thì bên phía cha và 2 con trai, ta sẽ có 3 hợp âm : Do (C ), Fa (F) và Sol (G)

Qua phía người mẹ (âm giai tương ứng), tương tự như trên ta sẽ có tên của người mẹ và 2 con gái là La thứ (Am), Re thứ (Dm) và Mi trưởng (E).

Ai thắc mắc muốn hỏi tại sao 2 cô con gái lại là Re thứ (mà không la Re trưởng) và Mi trưởng (mà không là Mi thứ) thì phải biết về các nốt trong 1 âm giai (scale) và tên các quãng (interval) .  Trong âm giai Am thì các nốt là A-B-C-D-E-F-G#-A,  Tên của cô con gái thứ nhất bắt đầu ở nốt thứ 4 (đếm La Si Do “Re” ) Hợp âm Re co 3 nốt chồng lên nhau là Re Fa La ( D F A) và nốt Fa kho^ng có dấu thăng .  Quãng D-F là quãng 3 thứ , nên cô con gái thứ nhất tên là Re thứ ( Dm ) .  Trong khi đó tên của cô con gái thứ hai bắt đầu ở bậc 5 (đếm La Si Do Re “Mi”) .  Chồng 3 nốt lên nhau ở Mi (E) sẽ có E – G# - B (để ý G# trong âm giai La thứ)  và vì quãng E G# là quãng 3 trưởng, nên cô con gái thứ hai sẽ mang tên Mi trưởng (E )

Chưa có thì giờ tìm hiểu sâu xa thì nếu muốn tìm 6 hợp âm chính cho bài nhạc chỉ cần nhớ luật 1 – 4 – 5 , đại khái ( nên nhớ là “đại khái” thôi) là:

a)      Ba hợp âm theo chủ âm trưởng ( cha & 2 trai) : 1 – 4 –5 (tất cả đều trưởng)
b)      Ba hợp âm theo chủ âm thứ (mẹ & 2 gái) : 1 thứ - 4 thứ - 5 trưởng

Thí dụ:  Tìm 6 hợp âm dùng trong 1 bài nhạc có 1 dấu thăng:

a)      Bài này có thể thuộc Sol trưởng (G) hay Mi thứ (Em)
b)      Dùng luật 1-4-5 theo nhánh G sẽ có 3 hợp âm G, C, D
c)      Dùng luật 1-4-5 theo nhánh Em sẽ có Em, Am, B

6 hợp âm này là G – C – D – Em –Am – B

Ðây là 6 hợp âm căn bản của mỗi bài nhạc mà người mới chơi đàn cần nắm vững.  Từ những hợp âm “gốc” này mà người ta biến báo, thêm “mắm muối” vào thành hàng trăm, hàng nghìn hợp âm mà các bạn có thể thấy trong các tập sách nhạc

Một trong những biến thể đó là loại hợp âm 7, được thành lập bằng cách đặt thêm 1 nốt thứ tư trên 3 nốt của hợp âm căn bản (tức là sẽ có 4 nốt ở bậc1-3-5-7) .  Trong khuôn khổ bài học tìm hợp âm theo lối “mì ăn liền” này,  bạn chỉ cần nhớ 1 điểm nhỏ sau đây:

Ðể nghe êm tai hơn, tên của người con trai thứ hai và người con gái thứ hai ( D và B  trong thí dụ trên)  có thể đổi thành hợp âm 7.   Như thế là tạm thời hoàn tất việc tìm tên 6 người trong gia đình, và theo thí dụ trên thì 6 hợp âm này sẽ là:
G – C – D7 – Em – Am –B7

3 : Ðặt các hợp âm vào bài nhạc:
Biết được 6 hợp âm chính dùng trong bài rồi, câu hỏi kế tiếp là làm sao biết khi nào thì đổi hợp âm?  Có mấy luật căn bản sau đây :

1)      Thông thường với các bài nhạc Việt thì mỗi ô nhịp dùng 1 hợp âm., đổi ở phách 1, đầu nhịp.  Với những bài nhịp 4 thì đôi khi có thề dùng 2 hợp âm trong 1 ô nhịp , đổi ở phách 1 và 3.
2)      Bài nhạc bắt đầu bằng chủ âm và kết ở ô nhịp cuối bằng chủ âm
3)      Tùy theo chủ âm nào ( trưởng hay thứ) mà những hợp âm của phe cha hay mẹ nắm đa số.  Một bài bắt đầu ở cung La thứ (Am) thì hầu như 2 cô con gái ( Dm và E7) sẽ theo sau.  Mẹ và con gái hát đã đời các hợp âm Am-Dm-E7 rồi thì ông cha và 2 con trai ( C- F-G7) lúc ấy mới ... có thể lên tiếng ... để thay đổi không khí! Tuy nhiên vì chủ âm là La thứ nên sau đó thì phải trở về cụm Am-Dm-E7 để chấm dứt ở Am

Nếu nắm vững lý thuyết căn bản âm nhạc thì chỉ cần nhìn vào các nốt trong mỗi ô nhịp là cũng biết ngay ô nhịp ấy thuộc hợp âm gì?  Trong trường hợp học đệm đàn “cấp tốc” này thì chỉ còn cách là phải “ mò “ như sau :

1)      Tìm một bản ghi các hợp âm căn bản cho guitar.  Bạn không cần những quyển sách dày cộm mà chỉ cần một trang căn bản, in vài chục hợp âm là đủ
2)      Dùng cây guitar đánh trải 6 hợp âm trên cho thật nhuyễn và quen tai
3)      Bắt đầu với chủ âm ở ô nhịp đầu tiên, hát ô nhịp kế tiếp và so với 6 hợp âm trên nghe xem hợp âm nào thuận tai nhất
4)      Nên nhớ theo đúng 3 lời khuyên ghi ở đầu bài 3 này và tránh đừng chuyển đổi hợp âm lung tung.

Nói vắn tắt thì bạn chỉ cần theo mấy luật căn bản trong 3 bài trên đây là có thể tìm được các hợp âm căn bản và “trị được” khoảng ... 90% những bài nhạc Việt.

Nhạc lý căn bản

Ultimate DLCD Boot 2013 v4 [Mini Xp-Mini Win 7]

Ultimate DLCD Boot 2013 v4 April 2013 [Hiren’s Boot 15.2]

Vài lời giới thiệu

Ultimate DLCD Boot 2013 ra đời trong bối cảnh nền CNTT nước nhà phát triển như vũ bão, công việc cứu hộ có những thay đổi và thách thức mới.

Hiren's Boot CD là một công cụ gần như không thể thiếu đối với một Kỹ thuật viên, các vọc sư, những Người yêu thích công nghệ và đam mê máy vi tính. Gói gọn trong 1 đĩa CD boot có đến hàng trăm ứng dụng, phần mềm, Anti Virus... rất cần thiết và hữu ích. Tuy nhiên vì vấn đề bản quyền, các tiện ích trước đây được xem là yếu tố sống còn của Hiren's Boot CD đã bị lược bớt, Chính điều này đã gây không ít trở ngại cho KTV trong các tình huống cứu hộ khẩn cấp. 

Qua một thời gian các công cụ và phần mềm được nhà sản xuất nâng cấp và sửa lỗi, bên cạnh đó để có một CD Boot cứu hộ hoàn hảo và đa tính năng, đáp ứng yêu cầu của đa số Người dùng, LinhHonHuynhDe đã Rebuil và nâng cấp lên V4 trong đó cơ bản lấy Hiren's Boot CD 15.2 làm gốc, các soft, tiện ích và code có tham khảo của nhiều Người khác nhau. 

Xin chân thành Cảm ơn các Bạn !

Những điểm cải tiến và thay đổi trong Bản Ultimate DLCD Boot 2013 v4 Final:
- Rebuil từ Bản Hiren's Boot CD 15.2
- Tự động Mount bộ cài đặt Windows xp/7/8 vào ổ đĩa ảo khi cài bằng WinNtSetup hoặc NT6xFast...<br>
WinXpx86Setup.iso, WinXpx64Setup.iso, Win7x86Setup.iso, Win7x64Setup.iso, Win8x86Setup.iso, Win8x64Setup.iso
- Cải thiện tốc độ Boot từ CD - DVD - USB
- Fix error Acronis full
- Thay đổi và nâng cấp Dos Programs
- Tự động kích hoạt âm thanh.
- Hỗ trợ Boot từ USB HDD Box 3.0 ( kể cả laptop, Desktop cổng USB 3.0), Hỗ trợ mạng 3G... 
- Add Kaspersky Virus Removal Tool 2011
- Mount rất tốt file ISO vào ổ ảo, có thể đặt file Ultimate.2013.v4.iso ở bất cứ ổ cứng nào hay USB
- Thêm vào nhiều Phần mềm diệt virus và fix lỗi do virus gây ra...
- Thêm và củng cố các tiện ích cài đặt Windows...
- Các công cụ cứu hộ được cập nhật phiên bản mới nhất
- Mini Xp cải tiến hoàn toàn, đẹp long lanh và chạy đủ soft khó tính.
- Hỗ trợ xem phim, Nghe nhạc, download hỗ trợ cổng 3.0 và USB 3G Test Card Sounds,...
- Cập nhật các công cụ Fix lỗi windows: Fix Boot Logon...
- Cứu hộ nhanh chóng với đầy đủ các công cụ trong môi trường DOS, OS hoặc trong Mini xp, Mini win 7...
- Khởi động, tắt máy nhanh chóng, Đầy đủ công cụ hỗ trợ và chạy tốt các Soft khó tính.

Picture Preview 

Menu Boot Ultimate DLCD Boot 2013 V3 Final (Boot Linux)



Menu Boot Ultimate DLCD Boot 2013 V3 (Grub4dos) Tiếng Việt.



Menu Dos 15.2 Compact.





Mini Windows Xp Full Soft ….



Mini Windows 7 Full Soft.



Kapersky removal tool 2011 (Updated Database 16/04/2013). 



Partition Winzad 7.8, Partition Assistant 5.2 , HDtune....



Acronis 2013 Full, Ghost 12, Onkey Ghost... 



Office 2012 Full + Foxit Reader 1.3.

Music - Video - Picture (PotPlayer 1.5.36609)

Support USB 3G.

Opera Edition 12.15 + Flash 11.7

DOS Menu utilities:

Backup Tools:
* Norton Ghost 11.5.1
* Acronis True Image Enterprise Server v8.1
* True Image Home 2013 Build 16.0.6514 (Remove)

Partition Tools:
* Partition Wizard Technician Edition 7.8
* Acronis Disk Director 10.0.2160
* Partition Magic Pro 8.05
* Paragon Hard Disk Manager 12 (10.1.19.1640)
* Patition Guru 4.3.0.1 Professional

Hard Disk Tools:
* HDD Regenerator 2011 Full [Test/Repair Bad Sectors]
* HDAT2 4.93 Full [Test/Repair Bad Sectors]
* Ontrack Disk Manager 10.46 [Partition - Reset Defaults]
* Partition Table Doctor 3.5 [Restore Partition]
* Norton Disk Doctor 2002 [Diagnosis and repair HDD]
* Norton Disk Editor 2002 [Hex Hard Drive Data]
* MHDD 4.6 [Test Hard Drive]

Password Tools:
* Active Password Changer 5.0.011 [Remove Password]
* Win Password Changer Offline
* KonBoot 2.1 [Login without your password]

Other Tools
* MemTest 86+ 5.0 RC1 [Memory Failures Detection Test]
* NTFS Ext2FS, Ext3FS (FileSystems) Tools:
* NTFS4Dos 1.9
* Plop Boot Manager 5.0

Software For Mini Windows Xp - Mini Windows 7:

>>> [ Backup or Restore Windows ] >>>
* Norton Ghost 12.0.0.4112
* OneKey Ghost 8.0.0.206 EN
* Ghost Explorer 12.0.0.4112

>>> [ Support For Windows ] >>>
* NT6 Fast Install VN
* NT6 Fast Install EN
* WinNTSetup 2.3.5.2
* XP Quick Fix Plus
* NTBOOT AutoFix 2.5.1
* Fix Boot Logon 2.0 Final
* Fix NTLDR is Missing
* BootICE 1.0.5
* Grub4Dos Setup

>> [ Disk Partition Tools ] >>
* Partition Wizard Technician Edition 7.8
* Disk Genius Professional 4.3.0
* Convert FAT32 To NTFS
* HD Tune Pro 5.00
* HDD Low Level Format Tool 4.25
* MapDrive 1.0

>>> [ Tools For Mini Windows ] >>>
* CCleaner Business Edition 4
* System Cleaner For Windows 7-XP
* Enable TeraCopy Pro 2.27
* Disable TeraCopy Pro 2.27
* Set PageFile
* ImDisk Virtual Disk Driver 1.6
* FastStone Capture 7.4
* UltraISO Premium 9.5.3

>>> [ Internet Software Full ] >>>
* Opera Internet Edition 12.15 Final
* Internet Download Manager 6.15 Buil 8
* TeamViewer 8 Enterprise
* TeamViewer 6.0.10642

>>> [ Office Software ] >>>
* Foxit Reader 1.3
* Office 2012 Buil 675 Full
* Unikey 4.0 Final
* Microsoft Paint 5.1

>>> [ AntiVirus/Spyware ] >>>
* Kaspersky Removal 2011 (16/04/2013)
* Show Hide Folder (Virus hide folder)
* BKAV Anti Macro Virus
* AutorunFix MFC Application
* Kaspersky TDSSKiller 2.8.16
* Remove Fake Antivirus 1.91
* Win32/Sality Remover 1.2.0.616
* Windows Worms Doors Cleaner 1.4.1

>>> [ Recovery Disk - My File ] >>>
* Digital Rescue 4 Premium 4.0.0.2E
* GetData Recover My Files Pro 5.1.0.1824
* EASEUS Data Recovery Wizard Pro 5.8.5
* MiniTool Power Data Recovery 6.6
* iCare Data Recovery Enterprise 5.1
* OO DiskRecovery 8.0
* CardRecovery 6.10.1012
* Partition Find and Mount Pro 2.31
* Active Partition Recovery 7.1.2
* Ontrack Easy Recovery 10.0.2.3
* Active File Recovery 10.0.8

>>> [ Acronis 2013 Full ] >>>
* True Image Home 2013 Build 16.0.6514
* Acronis Disk Director 11 update 2
* OS Remove Acronis Driver

>>> [ Test Check Hardware ] >>>
* HWiNFO32 v4.15-1888
* CPU-Z 1.63
* GPU-Z 0.6.9
* Devlib GetDiskSerial DLL 5.00
* Hard Disk Serial Number Changer
* Victoria 4.46B
* CrystalDiskInfo 5.6.0 [OS]
* Video Memory Stress Test 1.7.116
* Devlib GetDiskSerial DLL 5.00
* Is My LCD OK 2.0.6.0
* BatteryMon 2.1.1004
* Hard Disk Serial Number Changer

>>> [ Other Tools ] >>>
* 7-Zip 9.20
* File Splitter Joiner
* Delete Doctor 2.3
* Unlocker 1.91

>>> [ USB Tools ] >>>
* USB Disk Storage Format
* USB Hidden Folder Fix 1.1
* Rufus 1.3.2.232
* Flash Memory Toolkit 2.0
* SD Formatter 3.1

>>> [ System Tools For Windows ] >>>
* Total Uninstall 6.2.4 Full
* Defrag Piriform 2.13.670
* CCleaner Business Edition 4
* DNS Jumper 1.0.5 [DNS]
* Edit Hosts File
* PC Hunter (XueTr) 1.2

>>> [ Driver Software ] >>>
* Driver Genius Professional v12
* 3DP Chip 13.03
* Double Driver 4.1.0

>>> [ Password The Tools ] >>>
* Anti Deep Freeze 0.1
* Anti Deep Freeze 0.4
* Anti Deep Freeze 0.5
* CMOS De-Animator 2.1
* Active Password Changer Pro 5.0.011
* WebBrowser Password Viewer
* PDF Password Remover 3.12

>>> [ For Mini Xp - Windows 7 ] >>>
* Flash 11.6.602.171 Final
* PotPlayer 1.5.36609

Những thay đổi và nâng cấp từ V3 lên V4

Ultimate DLCD Boot 2013 V3	Ultimate DLCD Boot 2013 V4
Mini Windows XP	Mount ISO very good, Network is very good, Change icon, Fix error software, Change background, key soft, add Font, Fast Boot,Fast Shutdown...
Mini Windows 7	Mount ISO very good, Network (LAN-WAN) is very good, Change Themes, Fix error software, Sounds very good, Change background, Driver, add Font, Fast Boot, Fast Shutdown...
Opera 9.46 + Flash 11.6 + IDMCC 7.3.38	Opera 12.15 + Flash 11.7 + IDMCC 7.3.41
True Image Home 2013 Build 5551	Updated to Version 16.0.6514
BootICE Version 1.0.4	Updated to Version 1.0.5
WinNTSetup 2.3.4	Updated to Version 2.3.5.2
3DP Chip 13.02	Updated to Version 13.03
Is My LCD OK 2.0.4.0	Updated to Version 2.0.6.0
Remove Fake Antivirus 1.90	Updated to Version 1.91
Internet Download Manager 6.15 buil 5	Updated to Version 6.15 buil 8
iCare Data Recovery Pro 5.1	Change to Version Enterprise 5.1
GPU-Z 0.6.7	Updated to Version 0.6.9
HWiNFO32 4.13.1855	Updated to Version 4.15-1888
Kaspersky Removal 2011 (10/03/2013)	Updated Database (16/04/2013)
CCleaner Business Edition 3.28.1913	Updated to Version 4 Final
Active Password Changer Pro 4.0	Updated to Version 5.0.011
Partition Wizard Edition 7.7	Updated to Version Technician Edition 7.8
Disk Genius Pro 3.7	Updated to Version 4.3.0
FastStone Capture 7.3	Updated to Version 7.4
HDAT2 4.92	Updated to Version 4.93 Full
Ontrack Disk Manager 9.57 Error	Updated to Version 10.46 Full
Memtest86+ 4.20	Updated to Version 5.0 RC1
Ultimate Defrag 4.0.96.0 full	Replaced by Defrag Piriform 2.13.670
Your Uninstaller! Pro 7.5	Replaced by Total Uninstall 6.2.4 Full (OS)
VLC Media Player 0.8.6	Replaced by PotPlayer 1.5.36609
No	Add Partition Assistant Professional Edition 5.2
No	Add Victoria 4.46B
No	Add CrystalDiskInfo 5.6.0 [OS]
No	Add DNS Jumper 1.0.5 [DNS] [OS]
No	Add Foxit Reader 1.3
No	Add Iso Burner 2.5
No	Add Gho Hash Check 1.3
No	Add Acronis Disk Director 10.0.2160 (DOS)
No	Add Acronis True Image E.S v8.1 (DOS)
GetDataBack 4.32 for FAT	Remove
GetDataBack 4.32 for NTFS	Remove
Acronis True Image Enterprise 9 Buil 8	Remove
High speed Level 3	High speed Level 4
690 MB (723,771,392 bytes)	699 MB (733,868,032 bytes)

Ultimate [DLCD] 2013 V3 Information:
Author: Đại Lợi - LinhHonHuynhDe
File name: Ultimate.2013.v4.iso
Size: 699 MB (733,868,032 bytes)
MD5: 8DA5699B6FCFE3A2AC01784861C92869
SHA1: C495E71C0F95300C814B62F236FBE8A54D69D78A 

Link download:

Host share:	File number:	Link download:	Uploader:
up.4share.vn	1 File	1Link Download	LinhHonHuynhDe
Kleii.com	4 part	Part 1 Part 2 Part 3 Part 4	LinhHonHuynhDe
up.4share.vn	1 File	1Link Download	khoatrinh22
Fshare.vn	1 File	1 Link Download	khoatrinh22
Mega.co.nz	1 File Iso	Ultimate.2013.v4.iso	tai222
Fshare.vn	1 File	1 Link Download	andyleca
Mediafire.com	4 Part	Part 1 Part 2 Part 3 Part 4	andyleca
Mediafire.com	4 Part	Part 1 Part 2 Part 3 Part 4	Link dự phòng

Code Boot USB -MEMORY - HDD

Code Boot Direct (Fast Boot)	Code Boot RAM ( Low Boot)
title * Ultimate DLCD 2013 v4 find --set-root --ignore-floppies /DLCD/Ultimate.2013.v4.iso map /DLCD/Ultimate.2013.v4.iso (0xff) map --hook root (0xff) chainloader (0xff)	title * Ultimate DLCD 2013 v4 find --set-root --ignore-floppies /DLCD/Ultimate.2013.v4.iso map --mem /DLCD/Ultimate.2013.v4.iso (0xff) map --hook root (0xff) chainloader (0xff)

Thanks code, contributions...: Hiren, hason_sonha_itt, tinycat
Thanks Upload: khoatrinh22, tai222, andyleca... 
Thank contributions: eulexcin, niemtin007...

Nếu như Bạn dùng code Fast Boot không được là do USB (Boot trên USB) hoặc trên ổ cứng đã bị phân mảnh. Bạn down Defrag Piriform 2.14.705 và chống phân mảnh là có thể Boot được bình thường

Link download Defrag Piriform 2.14.705 portable: http://www.anonymz.com/?http://www.m...27dbpr45u1j6nt

Lưu ý: Nếu Bạn tạo boot bằng 1kick thì tạo thêm thư mục DLCD và copy các file vào thư mục DLCD, các file bao gồm: DLCD.DL, menu.lst, Ultimate.2013.v4.iso còn file grldr thì đặt ở ngoài thư mục DLCD
Còn nếu các Bạn muốn làm nhanh thì download các công cụ (bao gồm file 1KICK đã fix lại) có trong bản v4 và ở video hướng dẫn ở dưới đây:
Link download: http://www.anonymz.com/?http://www.m...16sxbxm2ym7cf3

Sự hoàn hảo của một công cụ không hẳn là do Người tạo ra nó mà sự quyết định còn nằm ở Bản thân Người sử dụng !

Hướng dẫn Tạo USB - Memory - Hdd Box, tích hợp lên windows...
Nhấn vào thay đổi chất lượng xem 720 HD với chất lượng cao hơn

Nguồn: sưu tầm

Phần mềm